PFAS-onderzoek

De Vlaamse overheid voert momenteel in heel Vlaanderen onderzoek uit naar mogelijk vervuilde gronden door PFAS.
PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn chemische stoffen die je vooral via voeding en grondwater kan opnemen en die bij langdurige blootstelling mogelijk schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid.

Op het kaartje van Aartselaar zijn 2 zones te zien:

• een rode zone (de 10 km zone rond 3M Zwijndrecht), die Aartselaar raakt in het noorden van de Groenenhoek.
• een gele zone, rond Oeyvaersbosch (14-24)

In de rode zone gelden de volgende no-regret maatregelen (No regret-maatregelen Zwijndrecht | Vlaanderen.be) in een straal van 5 tot 10 km rond 3M:

• Eet gevarieerd. Eet u zelfgekweekt voedsel? Wissel dan af met producten uit de handel. Eet ook elke dag anders. Was zelfgeteeld fruit en zelfgeteelde groenten heel goed met lauwwarm water voor u ze eet.
• Eet maximaal 1 ei van eigen kippen per week.
• Buiten de perimeter van 5 km geeft u eieren en afval van groenten en fruit mee met het GFT.
• Breng uw tuinafval zoals snoeisel naar het containerpark. Verwijder zo veel mogelijk zand.
• Beweeg voldoende en zit niet te lang stil.

De gele zone in Oeyvaersbosch geeft aan dat er enkele jaren gelden een grote industriële brand woedde, waarbij wellicht PFAS-houdend blusschuim gebruikt werd. In afwachting van de resultaten van een bodemonderzoek, adviseert het Agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid om 100 meter rondom dergelijke plaatsen tijdelijke maatregelen te nemen, om de eventuele blootstelling aan deze stoffen te verminderen. Deze maatregelen zijn preventief, en hoeven niet onmiddellijk voor een grote bezorgdheid te zorgen.

De bedrijven en bewoners in de perimeter, ontvangen hierover een brief van de gemeente.

Voeding

• Kinderen jonger dan 12 jaar, immuungecompromitteerde personen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven of willen zwanger te worden, krijgen het advies om geen zelfgeteelde groenten of fruit te consumeren.
• De rest van de bevolking krijgt het advies om zelfgeteelde groenten of fruit met mate te consumeren en dus een goede mix aan te houden met fruit en groenten die gekocht zijn. Het fruit en de groenten moeten steeds goed gewassen worden voor consumptie.
• Eet geen zelfgeteeld kleinvee.
• Eet geen eieren van uw eigen kippen.
• Eigen eieren deponeer je voorlopig in de restafvalzak.
  Afval van eigen groenten (zonder kluit) en fruit mag wel bij het GFT-afval.

Grondwater

• Drink geen grondwater als drinkwater.
• Gebruik geen grondwater uit ondiepe putten om de moestuin te irrigeren of om een zwembad te vullen.

Grond en groenafval

• Gebruik geen compost samengesteld met materiaal uit de eigen tuin.
• Vermijd de verstuiving van braakliggende grond zo veel als mogelijk.
• Breng groenafval naar het recyclagepark, maar verwijder zo veel mogelijk aarde. Knip de kluit af en laat die in jouw tuin. Breng het groen naar het groenafval in het containerpark.

Hygiëne

• Was je handen, zeker voor de maaltijd.
• Maak je huis binnen en buiten schoon met water.

Huisdieren

• Varieer in voeder, water, ...
• Varieer in wandelroutes.
• Laat je hond geen putten graven.

Vee en andere landbouwdieren (categorie 'operatoren primaire dierlijke productie')

• Bekijk de info op www.favv.afsca.be/professionelen.

(aan eigenaars van een verhuurd pand wordt gevraagd de huurder hiervan in kennis te stellen)

VERDER ONDERZOEK

Het wetenschappelijk onderzoek naar PFAS en de mogelijke impact op de gezondheid is nog volop in evolutie. Daarom raadt het Agentschap Zorg en Gezondheid deze maatregelen aan uit voorzorg. Bijkomende onderzoeken in de ruime omgeving en op de risicolocatie zelf moeten de situatie beter in kaart brengen. Op basis van deze nieuwe meetresultaten kan het Agentschap de maatregelen aanpassen.
Het lokaal bestuur staat in nauw contact met de OVAM en het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Meer info over PFAS vindt u op de achterzijde van deze brief, alsook op www.aartselaar.be/pfas-onderzoek.
Van zodra de resultaten bekend zijn, brengen we u daar uiteraard zo snel mogelijk van op de hoogte.

INFORMATIE

Over PFAS

Poly- en perfluoralkylstoffen, afgekort PFAS, is een verzamelnaam voor een grote groep van om en bij de 6000 organische verbindingen. PFAS zijn chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen maar die door de mens zijn gemaakt. Ze hebben zowel water-, vuil- als vetafstotende eigenschappen. Omwille van deze eigenschappen worden perfluorverbindingen in vele industriële toepassingen en consumentenproducten gebruikt zoals, brandblusschuim, anti-aanbaklagen in kookgerei, waterafstotend textiel, behandeld papier en sommige cosmetica en huishoudproducten. Ze zijn echter niet of nauwelijks biologisch afbreekbaar.

Blootstelling

Ze komen in het lichaam terecht via voeding en het inslikken van stof, en in mindere mate door ze in te ademen of via de huid. Doordat ze maar traag afbreken, kunnen ze zich bij herhaaldelijke inname opstapelen in het lichaam.

Gezondheid

Van sommige PFAS (zoals PFOS en PFOA) is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Bij blootstelling aan PFAS treden er geen acute gezondheidseffecten op. Maar het zijn stoffen die we niet kwijt geraken uit het lichaam en die zich dus opstapelen. Langdurige en herhaalde blootstelling kan zo leiden tot oplopende hoeveelheden PFAS in de mens en dat kan op lange termijn tot gezondheidseffecten leiden. Daarom is het aangewezen om blootstelling te vermijden waar het kan.

Volgens de huidige stand van het onderzoek zijn de voornaamste mogelijke schadelijke effecten:

• Vermindering van het immuunsysteem en dat is bij kinderen het meest gevoelig. Dit is volgens de laatste studies het meest gevoelige gezondheidseffect. Dit wil niet direct zeggen dat ze sneller en vaker ziek worden.  
• Kleine vermindering van het geboortegewicht 
• Verhoogde cholesterolgehalten 
• Verstoring van de leverwerking
• Verstoring van de hormonenbalans

Er is geen behandeling mogelijk om PFAS uit het lichaam te verwijderen. Alleen door blootstelling zoveel mogelijk te beperken, zal de hoeveelheid PFAS in het lichaam langzaam afnemen.

MEER INFO

Alle informatie en de meest recente updates rond PFAS/PFOS vind je op de centrale website www.vlaanderen.be/pfos-vervuiling

Algemene vragen over PFAS/PFOS kun je sturen naar het mailadres pfas@vlaanderen.be.